Het belang van gevarieerde en gezonde voeding bij Parkinson  

Het dagelijks eten van gezonde maaltijden is essentieel voor iedereen, maar voor mensen met Parkinson of een Parkinsonisme is het nog belangrijker. Voeding levert de nodige bouwstoffen voor je lichaam en helpt je goed te blijven functioneren. Wanneer je gevarieerd en gezond eet, krijg je vrijwel alle voedingsstoffen binnen die je lichaam nodig heeft om gezond te blijven en je energie op peil te houden. Bovendien helpt gezonde voeding om je gewicht op peil te houden.

Bij Parkinson kan smaakverlies of verminderde eetlust vaak een uitdaging zijn. Dit kan het eten minder aantrekkelijk maken en daardoor kan het moeilijker zijn om voldoende voeding binnen te krijgen. Gelukkig zijn er verschillende manieren om het eten weer smakelijker te maken, zelfs bij een verminderde smaakbeleving. Hier volgen enkele tips om je voeding interessant en gevarieerd te houden:

1. Eet gevarieerd
   “Verander van spijs doet eten”. Zorg daarom voor variatie in kleur, smaak (zoet, zout, zuur, bitter, umami) van het eten, de temperatuur (warm-koud), de ingrediënten en de wijze van bereiden (bakken, grillen, koken en stomen).
2. Afwisseling van temperaturen
   Door af te wisselen tussen warme en koude gerechten kun je je zintuigen stimuleren. Dit helpt bij het verbeteren van de eetbeleving, vooral als je minder goed kunt proeven. Combineer bijvoorbeeld een warme soep met een koude salade of geniet van een warm hoofdgerecht gevolgd door een verfrissend koud dessert. Het afwisselen van temperaturen kan het eten aangenamer maken.
3. Kleur op je bord
   Een kleurrijk bord kan de eetlust bevorderen, wat belangrijk is bij Parkinson, waar het eten soms als minder smakelijk ervaren kan worden. Het toevoegen van kleurrijke groenten zoals wortelen, paprika’s en tomaten kan het eten visueel aantrekkelijker maken. Een gevarieerde, kleurrijke maaltijd kan je zintuigen prikkelen en je aanmoedigen om meer te eten.
4. Eet kleine porties
   Bij Parkinson kan het soms lastig zijn om de hoeveelheid voedsel goed in te schatten of het eten helemaal op te krijgen. Door kleinere porties te eten, wordt de maaltijd minder overweldigend. Een klein schaaltje voelt minder intimiderend dan een groot bord, en het voorkomt dat je het eten niet goed kunt verwerken door vermoeidheid of andere symptomen. Probeer wel meerdere keren per dag kleinere porties te nemen en kies ook (kleine) tussendoortjes om toch voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen.
5. Maak pittige gerechten
   Pittig eten kan de smaakbeleving verbeteren door de zenuwen op je tong te prikkelen. Kruiden zoals chili, mosterd of mierikswortel kunnen je eetervaring intenser maken. Let wel op, want te veel pittigheid kan je maag of darmen irriteren, dus experimenteer met de hoeveelheid die voor jou comfortabel is.
6. Wijzigen van de consistentie
   Mensen met Parkinson kunnen moeite hebben met kauwen of slikken, waardoor het soms wenselijk is om de consistentie van de voeding aan te passen. Daarnaast kunnen zachte, romige, vloeibare gerechten makkelijker te eten zijn. Wanneer er slikproblemen ontstaan, is het raadzaam een logopedist in te schaken, zij kunnen hierin advies geven.
7. Gebruik andere zintuigen
   Als je smaakbeleving vermindert, kun je profiteren van de andere zintuigen die je nog goed kunt gebruiken. Geur, kleur en zelfs geluid kunnen bijdragen aan je eetervaring. Denk aan de geur van vers gebakken brood of het geluid van een knapperige salade. Door je andere zintuigen te betrekken, kan het eten een aangenamere ervaring worden, zelfs als je minder proeft.
8. Smeuïge gerechten
   Smeuïge gerechten zijn vaak gemakkelijker te eten voor mensen met Parkinson, omdat ze gemakkelijker door te slikken zijn. Het toevoegen van ingrediënten zoals boter, olie of (slag)room kan de gerechten romiger maken en zorgt ervoor dat je meer van de maaltijd kunt genieten, ook als je smaakbeleving minder is.
9. Voeg eventueel iets knapperigs toe
   Knapperige ingrediënten kunnen je eetplezier verhogen. Knapperige elementen zoals croutons in soep of salades, geroosterde groenten of noten kunnen je helpen om meer speeksel aan te maken, wat de smaakbeleving ten goede komt en het kauwen vergemakkelijkt.
10. Herinneringen aan je favoriete gerechten
    Gerechten die je vroeger lekker vond, kunnen je eetlust bevorderen, zelfs als je nu minder proeft. Het koken van gerechten die je je herinnert van vroeger, kan je helpen om plezier te halen uit het eten en positieve herinneringen op te roepen. Dit kan de ervaring van de maaltijd versterken.
11. Aromatische ingrediënten gebruiken

Kunt u nog proeven?

Ja – Probeer dan eens iets toe te voegen uit zoet, zuur, zout, bitter of umami. Wat smaakt het beste? Ga binnen die smaak verder met de gegeven tips

Nee, vrijwel niets meer – Probeer een aantal keer iets toe te voegen uit zoet, zuur, zout, bitter of umami. Wat smaakt nog een beetje? Ga binnen die smaak verder met de gegeven tips.

Voorbeelden:

• Zoet: suiker, honing, zoete aardappel, moes of compote, rode ui, wortel, zoete ketjap, dille, kardemom, basilicum. Kies eens voor stoofpeertjes met kaneel en suiker, serveer een moes bij een maaltijd.

• Zuur: azijn, zilveruitjes, augurk, atjar tjampoer, citroensap/rasp, blokjes tomaat, zure room of yoghurt. Kies eens voor pasta met tomatensaus, postelein of zuurkool.

• Zout: zout, gerookte ham, uitgebakken spekjes, salami, zoute ketjap, peterselie, bieslook. Kies eens voor een maaltijdsoep, stamppot of salade met gerookte kip.

• Bitter: mosterd, kappertjes, lente-ui, komijn, laurier, koriander, laos (Thaise gember). Kies eens voor andijvie, spinazie, paksoi of witlof.

• Umami (hartig): (geraspte) oude of Parmezaanse kaas, rode ui, gember(pasta of sap), ansjovis, balsamico, trassi (garnalenpasta). Kies eens voor bami of nasi.

• Mondgevoel/structuur: probeer croutons in soep of eet een tosti in plaats van brood.

• Vet: gebruik extra jus, (slag)room, saus of mayonaise bij de warme maaltijd.

Bonustip: eet samen met anderen

Gezellig samen eten heeft veel voordelen. Het is vaak moeilijker om voor jezelf een uitgebreide maaltijd te maken, maar samen eten maakt het makkelijker om gevarieerder te koken. Bovendien zorgt het sociale aspect van samen eten ervoor dat je meer geniet van je maaltijd, ook als je minder goed proeft. Het gezelschap kan de ervaring van eten verrijken en je motiveren om gevarieerder te eten.