“Meneer Ono overleed onopgemerkt. Alleen. Er zijn er velen zoals hij, steeds meer. Pas als het buiten warmer wordt, bellen de buren naar een gespecialiseerde schoonmaakploeg die dergelijke kodokushi-gevallen ‘opruimt’”. Dit is een fragment uit ‘Boven aarde, beneden hemel’, een boek dat ik recent las. Ik vond het een prachtig boek om te lezen én vond het confronterend dat er in Japan een woord bestaat voor een eenzame dood die lang onopgemerkt blijft: Kodokushi.
Toen ik dieper in het onderwerp dook, kwam ik een artikel tegen van de NOS. Het gaat over buurtprojecten die zijn gestart om Japanse senioren te redden van de eenzaamheid. Een van de projectleiders zegt “Als je vrienden hebt, komt over het algemeen alles wel goed. Het is alleen moeilijk om die stap te zetten. De deur uit gaan en nieuwe mensen leren kennen. Vooral mannen hebben er moeite mee, en daarom zie je dat steeds meer van hen eenzaam overlijden om vervolgens pas na maanden gevonden te worden.”
In Nederland lezen we ook wel eens dat iemand is overleden en pas na lange tijd wordt gevonden. Maar voor zover ik weet, is dat best uitzonderlijk en gaat het niet, zoals in Japan, om duizenden gevallen per jaar. Wij investeren in Nederland dan ook van oudsher in lokale initiatieven die saamhorigheid en ontmoeting stimuleren. Met de gemeenten Schagen en Hollands Kroon, Wooncompagnie, Woonzorg Nederland en Wonen Plus Welzijn sprak Samen af, om gezamenlijk te blijven investeren in de buurtkamers in beide gemeenten: zeven levendige locaties die voor en door buurtbewoners worden gerund, met een beetje professionele ondersteuning vanuit Wonen Plus Welzijn. Een ander voorbeeld is het project ‘Zorgzame buurt’ van De Woonschakel, Omring en de gemeente Stede Broec. Zij slaan de handen ineen om de sociale verbinding in de wijk te vergroten en daarmee de leefbaarheid te verbeteren: “samen een kop koffie drinken in de voortuin en een helpende hand uitsteken indien nodig. Hoe fijn als we dit uitgangspunt weer kunnen realiseren.”
Net als in Japan vergrijst onze regio ook in rap tempo. Fijn dus dat er al veel mensen in onze regio actief zijn in de buurt of als mantelzorger. Zo houden we ‘kodokushi’ op afstand.
En heeft u nog wat tijd beschikbaar? In de zomer vallen activiteiten stil en gaan veel mensen, ook zorgmedewerkers, op vakantie. Dat is voor veel senioren een lastige periode. Geweldig als u dan eens extra naar hen ‘om wil kijken’. En misschien bevalt u dat zo goed, dat u dat wilt blijven doen!
Tanja Ineke
Deze column is op 4 juli 2024 geplaatst op de website van Noordkop Centraal.
